Een zorgrobot. Een medicijnverstrekker die aangeeft wanneer er weer medicijnen moeten worden ingenomen. Een sensor in de slaapkamer die bij afwijkend slaapgedrag een filmpje naar de verpleging stuurt: Het is geen science fiction, maar alledaagse praktijk in de dementiewoning voor de toekomst naast De Bleerinck in Emmen.

P roefwoning

De Bleerinck is specialist in dementiezorg en heeft rond de 190 bewoners. ,,De groep mensen met deze aandoening en hun zorgvraag groeit, maar de mogelijkheden voor zorgtechnologie ook”, zegt projectleider Saskia Timmermans. ,,Met dit huis laten we zien wat nu al mogelijk is. Daardoor kunnen ouderen, hun mantelzorgers maar ook zorgverleners en bijvoorbeeld woningbouwverenigingen zien wat voor aanpassingen en thuistechnologie bereikbaar zijn.”

Niet alles is voor iedereen even handig en inzetbaar: de kunst is om per situatie te bekijken wat wenselijk en haalbaar is. De Bleerinck heeft een proefwoning ingericht en daarin allerhande mogelijkheden in een realistische setting geplaatst. Vanaf begin volgend jaar zijn mensen met dementie en hun verzorger welkom om een paar dagen te logeren in het volledig ingerichte modelhuis. Timmermans: ,,Om zo te beleven en te onderzoeken wat hun leven makkelijker en veiliger kan maken. En vooral om te kijken wat ze in hun eigen huis kunnen inzetten.’’

Kosteloze apparatuur van domotica-bedrijven

Het doel is dat allerlei partijen, van cliënt tot mantelzorger en van huisarts tot verplegende hier wijzer van worden. Daarin past ook de samenwerking met de middelbare school De Nieuwe Veste in Coevorden, waar een robotproject – met robot Zora – wordt uitgevoerd. Leerlingen van het Drenthe College denken mee over slim toilet, dat bijvoorbeeld het gewicht van mensen weegt – een belangrijke gezondheidsindicatie. Maar dat ook registreert hoeveel urine en ontlasting mensen hebben. ,,Want ook dat zegt veel over eet- en drinkgewoonten.”

De komst van het Dementiehuis is mogelijk dankzij bedrijven, die kosteloos apparatuur beschikbaar stelden. ,,Voor die bedrijven is het ook een mooi project om dingen verder te kunnen ontwikkelen.”

Bij de inrichting is goed geluisterd naar de eigen medewerkers, die op de werkvloer allerlei situaties moeten oplossen. En de betaalbaarheid kreeg veel aandacht. ,,We zochten is samenspraak met de zorgverzekeraar naar reëel betaalbare mogelijkheden.”

Zelflerende apparaten

Een deel van de apparatuur is zelflerend: sensoren in alle woonruimten leggen de dagelijkse gang van zaken vast. Vervolgens wordt afwijkend gedrag, zoals extra veel toiletbezoek of veel nachtelijke activiteit, gesignaleerd. Wanneer dat het geval is volgt een berichtje naar een mobiele telefoon.

De techniek begint letterlijk bij de voordeur: die is met een app te openen voor geautoriseerde personen. ,,Dat voorkomt dat thuiszorg-medewerkers steeds met sleutelbossen in de weer moeten.’’

Focus op dagelijkse dingen

De techniek richt zich veelal op de gewone dagelijkse dingen. Zo is er een toilet met geïntegreerde douchefunctie met warm water, waardoor bewoners langer zelfstandig naar het toilet kunnen. Maar ook een medicijndispenser met volautomatisch uitgiftesysteem, dat medicijnen op het juiste moment uitgeeft én de bewoners daar aan blijven herinneren. Of de ‘Obli’, een hulpmiddel dat herinnert aan de noodzaak van regelmatig drinken.

Het persoonsalarm met GPS aan een koord geeft een persoon met dementie veel bewegingsvrijheid. In geval van paniek kan hij of zij contact opnemen met de mantelzorger die dankzij de GPS de locatie kan bepalen. En alle hulpmiddelen zijn weer gekoppeld aan een waarschuwingssysteem voor de verzorgers.

‘Koude technologie voor warme zorg’

Wel is een continue werkende internetverbinding nodig. Timmermans: ,,We hebben backupsystemen, als de ene provider uitvalt, schakelen we over op een ander. En als alles eruit ligt, zorgen we altijd voor extra mensen die extra controlerondes maken.”

Ook beweging van lijf en leden heeft de aandacht: een hometrainer met zicht op groot scherm waardoor je naar keus bijvoorbeeld lekker kunt fietsen in Amsterdam of Engelse landweggetjes verkennen. De robot Zora kan leuk gezelschap zijn, zij danst en zingt, leest voor en kan gymnastiekoefeningen voordoen. De ‘Compaan’ is een zeer eenvoudig te bedienen tablet voor spelletjes, maar je kunt er ook mee bellen. Timmermans ,,En we zijn bezig met de aanleg van een speciale tuin.”

Volgens de projectleider is het uitdrukkelijk niet de bedoeling de menselijke zorg te vervangen. Timmermans: ,,Het gaat ons juist om betere zorg, op het goede moment als het nodig is. Zodat er ruimte is voor werkelijke aandacht en je niet ‘voor niets’ ergens heen moet. Het is koude technologie die we inzetten voor warme zorg.”